قوانین نیروی کار در هر کشوری اهمیت بسیاری دارند، زیرا نقش حیاتی در تنظیم روابط کاری و حفظ حقوق و تعهدات کارگران و کارفرمایان دارند. در سالهای اخیر، عمان به عنوان یکی از کشورهای منطقه خلیج فارس با شرایط اقتصادی پویا و توسعهیافته، بهبود قوانین نیروی کار خود را مورد توجه قرار داده است. در این مقاله به بررسی قوانین جدید کار عمان و تغییرات قانون کار عمان در سالهای اخیر میپردازیم.
تحولات عظیم در دنیای کار عمان: رونمایی از قانون جدید کار
در تاریخ 25 جولای 2023، فرمان سلطنتی 53/2023 دنیای کار عمان را دگرگون کرد. قانون جدید کار با هدف تحقق چشم انداز ملی 2040 عمان، جایگزین قانون قدیمی (فرمان سلطنتی 35/2003) شد و تحولات چشمگیری را به ارمغان آورد. قانون جدید کار عمان که در جولای ۲۰۲۳ به اجرا درآمد، فصل جدیدی را در روابط کار این کشور رقم زد. این قانون با هدف همسو شدن با چشمانداز ملی ۲۰۴۰ عمان و ایجاد تعادلی عادلانه بین حقوق کارکنان و نیازهای کارفرمایان تدوین شده است.
مهمترین تغییرات قانون جدید کار عمان
در ادامه این مقاله، نگاهی به مهمترین تغییراتدر قوانین جدید مربوط به نیروی کار اعلام شده از سمت دولت عمان میپردازیم. با لیدینگ عمان همراه باشید.
انواع قراردادهای کار در عمان:
قانون جدید کار عمان که در سال 2023 به تصویب رسیده، چارچوبی شفافتر برای انواع قراردادهای کاری ارائه کرده است. این قانون برای حمایت از حقوق کارکنان و تسهیل شرایط برای کارفرمایان، انواع قراردادها را تعریف کرده و شرایط مرتبط با هر نوع را تعیین نموده است.
۱. قراردادهای دائمی (بلندمدت)
این نوع قرارداد رایجترین شکل استخدام در عمان است و برای کارهایی که ماهیت مداوم دارند، استفاده میشود.
- ویژگیها:
- زمان مشخصی برای پایان قرارداد تعیین نمیشود.
- شامل مزایایی مانند مرخصی سالانه، بیمه سلامت و حق پایان خدمت است.
- پایان قرارداد فقط در صورت استعفا، توافق دوجانبه یا تخلف جدی قابل انجام است.
۲. قراردادهای موقت (کوتاهمدت)
این قراردادها برای مشاغلی با زمانبندی مشخص یا پروژههای موقت استفاده میشوند.
- ویژگیها:
- دارای تاریخ شروع و پایان مشخص است.
- مناسب برای پروژههای خاص، کارهای فصلی یا موقت.
- امکان تمدید وجود دارد، اما باید به صورت کتبی و با توافق طرفین باشد.
- در پایان قرارداد، کارفرما ملزم به پرداخت کلیه مزایای کارکنان است.
۳. قراردادهای آزمایشی
این قرارداد برای ارزیابی عملکرد کارکنان جدید به کار میرود.
- ویژگیها:
- معمولاً دوره آزمایشی حداکثر ۳ تا ۶ ماه است.
- در طول این دوره، کارفرما و کارمند میتوانند قرارداد را با اطلاع قبلی مشخص فسخ کنند.
- اگر دوره آزمایشی موفقیتآمیز باشد، قرارداد به قرارداد دائمی تبدیل میشود.
۴. قراردادهای پارهوقت (نیمهوقت)
این نوع قرارداد برای کارکنانی که به صورت نیمهوقت مشغول به کار هستند طراحی شده است.
- ویژگیها:
- ساعات کاری کمتر از ساعات معمول است.
- مزایا و حقوق متناسب با ساعات کار پرداخت میشود.
- مناسب برای دانشجویان، مادران یا افراد با تعهدات دیگر.
۵. قراردادهای پروژهای
این قرارداد برای افرادی است که برای انجام پروژه خاصی استخدام میشوند.
- ویژگیها:
- قرارداد با اتمام پروژه خاتمه مییابد.
- حقوق و مزایا بر اساس توافق اولیه و مدت پروژه پرداخت میشود.
- مناسب برای مشاغلی مانند ساختوساز، فناوری اطلاعات یا مشاوره.
۶. قراردادهای موقتی برای مشاغل فصلی
این نوع قرارداد برای کارهایی که ماهیت فصلی دارند، مانند کشاورزی، گردشگری یا کارهای مرتبط با رویدادها استفاده میشود.
- ویژگیها:
- مدت قرارداد محدود به فصل کاری یا مدت رویداد است.
- حقوق و مزایا متناسب با مدت قرارداد پرداخت میشود.
البته می توان گفت که می توان قرارداد مدت دار یا همان موقت را به قرارداد دائمی تبدیل کرد که در این شرایط اگر از روی قرارداد مدت دار ۵ سال گذشته باشد یا مجموع کارهای موقت کارکن بیش از ۵ سال باشد این قرارداد به طور خودکار به قرارداد دائمی تبدیل می شود.
حقوق و تعهدات مشترک در تمامی قراردادها:
- تمام قراردادها باید به صورت مکتوب تنظیم و در وزارت کار عمان ثبت شوند.
- کارفرمایان ملزم به ارائه شرایط کاری ایمن، پرداخت بهموقع حقوق و رعایت قوانین مرخصی و بیمه هستند.
- کارکنان نیز موظف به رعایت شرایط قرارداد و انجام وظایف خود با دقت و تعهد هستند.
این تقسیمبندی به ایجاد شفافیت و عدالت در بازار کار عمان کمک میکند و موجب افزایش رضایت کارکنان و کارفرمایان میشود.
اخراج کارکنان:
- کارفرمایان میتوانند در صورت عملکرد ضعیف کارکنان، با رعایت شرایط خاص، آنها را اخراج کنند.
- غرامت اخراج ناعادلانه به 12 ماه حقوق محدود شده است. همچنین مبلغ غرامت بستگی به شرایط اخراج طرف مقابل دارد.
- تبعیض مانند جنسیت و…در اخراج ممنوع شد.
حائز اهمیت است که اخراج وابسته به دلایلی از جمله:
- عملکرد ضعیف کارکن
- سیاست عمان سازی
- تشخیص دادگاه در اخراج ناعادلانه
- و…
بستگی دارد.
تعدیل نیرو در عمان:
- اخراج به دلایل اقتصادی با تایید کمیتهای متشکل از اعضای وزارتخانههای مختلف امکانپذیر است.
عمانیسازی:
- کارفرمایان موظف به ارائه استراتژیهای خود برای بومیسازی نیروی کار به وزارت کار هستند.
- قانون جدید، اخراج کارمندان غیر عمانی را برای جایگزینی آن با یک شهروند عمانی کاملاً مجاز میداند.
مرخصیها در عمان:
- مرخصی استعلاجی: افزایش مرخصی استعلاجی با حقوق از 10 هفته به 182 روز تقویمی (با شرایط خاص)
- مرخصی همراهی بیمار: 15 روز تقویمی در سال برای کارمندان عمانی برای همراهی بیمار (همسر یا تا درجه دو)
- مرخصی ویژه: امکان درخواست مرخصی بدون حقوق با رضایت کارفرما
- مرخصی زایمان: افزایش مرخصی زایمان از 50 روز به 98 روز
- مرخصی مراقبت از کودک: اضافه شدن “مرخصی بدون حقوق مراقبت از کودک” تا 1 سال
- مرخصی زایمان همسر: 7 روز تقویمی برای کارمندان مرد
حقوق و دستمزد در عمان:
- حداقل دستمزد: افزایش حداقل دستمزد برای کارگران عمانی به 350 ریال و برای کارگران غیر عمانی به 250 ریال در ماه
- حقوق اضافه کاری: 1.5 برابر حقوق پایه برای کار در ساعات اضافه کاری، روزهای تعطیل و ساعات غیر عادی
- حقوق تعطیلات: دریافت حقوق کامل برای تعطیلات رسمی
ایمنی و بهداشت شغلی:
- تعهدات جدید برای کارفرمایان در زمینه ایجاد محیط کاری امن و سالم
- ارائه تجهیزات حفاظت فردی مناسب به کارگران
- آموزش به کارگران در مورد خطرات سلامتی و ایمنی شغلی
- امکان شکایت کارگران در صورت مشاهده هرگونه خطر
قوانین جدید کار در عمان، دریچهای نو به سوی آینده:
- حداقل سن استخدام برای کارگران بومی عمانی 18 سال است و برای غیر عمانیها 21 سال است.
- حداکثر دوره آزمایشی برای کارگران عمانی 3 ماه و برای غیر عمانیها 6 ماه است.
حل اختلافات:
- مذاکره مستقیم، اولین قدم برای حل اختلاف بین کارمند و کارفرما است.
- در صورت عدم توافق، “اداره حل اختلافات کار” در وزارت کار به حل و فصل مشکل میپردازد.
- مراجع قضایی ذیصلاح، مرجع نهایی برای حل اختلافات هستند.
تاثیر قانون جدید کار عمان بر آینده کار
همانطور که گفته شد، قانون جدید کار عمان که در جولای ۲۰۲۳ به اجرا درآمد، تحولات چشمگیری در دنیای کار این کشور ایجاد کرد. این قانون با هدف همسو شدن با چشمانداز ملی ۲۰۴۰ عمان و ایجاد تعادلی عادلانه بین حقوق کارکنان و نیازهای کارفرمایان تدوین شده است. همچنین می توان گفت که ساعت کاری کار در عمان از ۹ ساعت به ۸ ساعت انتقال یافته است.
افزایش اشتغال برای اتباع عمانی:
- با توجه به تعهدات جدید کارفرمایان برای بومیسازی نیروی کار، انتظار میرود که فرصتهای شغلی برای اتباع عمانی افزایش یابد.
- حداقل سن استخدام برای کارگران عمانی 18 سال تعیین شده است که میتواند به جذب جوانان به بازار کار کمک کند.
کاهش فرصتهای شغلی برای غیر عمانیها:
- با توجه به تعهدات جدید کارفرمایان برای بومیسازی نیروی کار، انتظار میرود که فرصتهای شغلی برای اتباع غیر عمانی در برخی از مشاغل کاهش یابد.
- این امر میتواند به افزایش رقابت بین نیروی کار غیر عمانی و فشار بر دستمزدها منجر شود.
به طور کلی، قانون جدید کار عمان تاثیرات متفاوتی بر نیروی کار غیر عمانی خواهد داشت. برخی از این تاثیرات منفی و برخی دیگر مثبت هستند. تاثیر نهایی این قانون بر نیروی کار غیر عمانی به عوامل مختلفی از جمله مهارتها، تخصص، و تجربه آنها بستگی دارد.
نتیجه گیری
قوانین جدید نیروی کار عمان از طریق تنظیم روابط کاری، حفاظت از حقوق کارگران و ارتقاء شرایط کار، نقش مهمی در توسعه پایدار و رشد اقتصادی کشور دارند. این قوانین نه تنها به کارگران اطمینان حاکمیت حقوق خود را میدهند، بلکه به کارفرمایان نیز تضمین میکنند که روابط کاری منصفانه و شفافیت برقرار باشد. قانون جدید کار عمان، گامی مهم در جهت ارتقای حقوق کارگران و ایجاد یک محیط کار عادلانه و امن است. این تحولات، فرصتهای جدیدی را برای کارگران فراهم میکند و به نفع اقتصاد کشور خواهد بود. کارفرمایان و کارگران باید با مطالعه دقیق قانون جدید، خود را برای تطبیق با شرایط جدید آماده کنند.
به نظر شما، این تغییرات چه تاثیری بر آینده کار در عمان خواهد داشت؟